آشنایی با بولدوزر
بولدوزر (به انگلیسی : Bulldozer) یا هموارساز یکی از ماشین‌آلات راه‌سازی و عمرانی می‌باشد که نحوهٔ حرکت آن به صورت خزیدن به‌وسیلهٔ چرخ‌های زنجیری می‌باشد. این ماشین دارای تیغهٔ فولادی در جلو می‌باشد که توانایی جابجایی حجم‌های گسترده‌ای از خاک، شن و ماسه و نخاله و … را در حین کار دارد.
واژهٔ بولدوزر بعضی مواقع برای نامیدن هرگونه ماشین‌آلات سنگین مهندسی نیز استفاده می‌شود.
بیشتر مواقع، بولدوزرها بزرگ و دارای موتورهای قدرتمند می‌باشند. چرخ زنجیری به آنها قابلیت مانوور بسیار عالی در زمین‌های نامسطح و ناهموار می‌دهد. زنجیرهای پهن، وزن ماشین را در فضای گسترده‌ای پخش می‌کند و مانع فرورفتن و گیرکردن ماشین در زمین‌های شنی و گِلی می‌شود. زنجیرهای فوق پهن به زنجیرهای باتلاقی شهرت دارند. قدرت ایستایی زیاد بولدوزر به زمین و تقسیم‌کنندهٔ گشتاور این ماشین، سبب تبدیل نیروی موتور به قابلیت کششی می‌شود که اجازه می‌دهد بولدوزر از وزن بالای خود برای جابجایی موانع و اجسام سنگین سر راه خود استفاده کند. برای مثال کاترپیلار مدل D9 به آسانی می‌تواند تانکهایی با وزن ۷۰ تُن را دنبال خود بکشد.
قطعات ابتدایی بولدوزر شامل تیغه و ریپر می‌باشد.
موارد استفاده :
بولدوزرها در سایتهای کاری بزرگ و کوچک، معادن، کارگاه‌های راه‌سازی، استحکامات نظامی، کارخانجات سنگین صنعتی و پروژه‌های وسیع دولتی استفاده می‌شوند.
- نگهداری راه‌های موقت خاکی
- برداشتن لایه سطحی خاک و پاکسازی آن از بوته‌ها (دکاپاژ)
- ایجاد راه‌های موقتی در کوهستان و زمین‌های سنگلاخی
- هل دادن اسکریپر و بهبود عملکرد آنها
دسته بندی انواع بلدوزر:
بلدوزر را می توان از جهات گوناگون تقسیم بندی نمود که در ادامه هر کدام از این موارد را بررسی می نماییم.
الف:انواع بلدوزر بر حسب نوع عملیات اجرایی و مشخصات فنی عبارت است از:
1 -بلدوزرهای کوچک
2- بلدوزرهای متوسط
3- بلدوزرهای بزرگ
4- بولدوزرهای جمع آوری مواد زائد
ب:انواع بلدوزر بر حسب نوع تراکتور به شرح زیر است:
1- بلدوز چرخ لاستیکی
2- بلدوزر چرخ زنجیری
مزایای بلدوزر چرخ لاستیکی عبارت است از:
- سرعت بالا
- مناسب جهت فواصل طولانی و زیاد
- در سطوح سرازیری یا تراز، از بیشترین کارایی ممکن برخوردار هستند.
مزایای بلدوزر چرخ زنجیری عبارت اند از:
- قابلیت حمل تیغه های بزرگ
- قابلیت اجرای عملیات در هر شرایط آب و هوایی
- مناسب حرکت بر روی انواع سطوح به خصوص انواع سطوح خاکی
آشنایی با بولدوزر
قسمت های مختلف بلدوزر:
مهمترین قسمت های تشکیل دهنده بلدوزر عبارت اند از:
- تراکتور
- تیغه
- سیستم هدایت کننده تیغه
- ریپر(در برخی موارد)
در ادامه به بررسی بعضی از موارد فوق الذکر خواهیم پرداخت.
انواع تیغه ها در بلدوزر:
لازم به ذکر است که تیغه های بلدوزر در عملیات های عمرانی متناسب با نوع فعالیت انتخاب شده.
به طور کلی تیغه های بلدوزر به موارد زیر دسته بندی شده:
تیغهS :
این تیغه به طور معمول برای انجام کارهای عمومی مورد استفاده می شود مانند:
- تمیز کردن زمین
- جابه جایی سطوح کم عمق
- فشردن خاک برای فواصل کوتاه با بارهای سبک و متحرک
تیغه A:
از این تیغه برای کندن مواد ریخته گری،خشکاندن و کندن جوی به کار می رود.
این تیغه بدلیل داشتن پهنای بیش از تیغه S برای کم کردن شیب زمین و جابه جایی سطح بسیار مناسب است.البته برای سنگ ها و یا گودبرداری سطوح سخت توصیه نمی شود.
این تیغه امکان برف روبی یا جا به جایی خاک به هر دو طرف را دارد و استفاده از آن برای جاده سازی و پر کردن کانال توصیه گردیده است.
انواع این تیغه عبارت اند از:
- تیغه زاویه دار
- تیغه زاویه دار پر قدرت
- تیغه زاویه دار دوبل
تیغه C یا کوشن:
این تیغه برای تراشیدن به کار می رود و نیز در گودبرداری های سبک می توان از آن استفاده نمود.
تیغه U:
این تیغه برای حمل بارهای بزرگ در فواصل طولانی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
کناره و شکل منحنی آن و نیز قسمت وسیع بالای آن ریزش مواد خرد شده را تا حدی کم می کند .
انواع تیغه u:
- تیغه نیم یو
- تیغه یو
تیغه سیگمایی:
این تیغه برای حفاری و غلتاندن خاک و حمل آن در مسافت های طولانی مناسب می باشد.
لازم به ذکر است که طراحی آن به شکلی است که ریزش خاک از تیغه را به حداقل می رساند.
تیغه های پاکسازی زمین:
این تیغه ها معمولاً برای تسطیح زمین و پاکسازی آن مورد استفاده قرار می گیرند.
از انواع این تیغه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تیغه v شکل
- شن کش
- تیغه K/G
بزرگترین تولید کنندگان بولدوزر :
- کوماتسو (Komatsu)
- نیوهلند
- کاترپیلار (Caterpillar)
