لودر (به انگلیسی: Loader) یکی از ماشین‌آلات راه‌سازی و ساختمان‌سازی است که به دو صورت چرخ لاستیکی و زنجیری میباشد.
لودر یکی از کاربردی‌ترین ماشین‌آلات ساختمانی و عمرانی است. این ماشین که در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شود به دلیل عملکرد و انعطاف‌پذیری زیادی که دارد و نیز با کمک تغییر جام می‌تواند بسیاری از کارها را انجام دهد. لودر موارد استفاده بسیاری دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- ایجاد خاکریزها
- حفاری زیرزمین بناها
- پرکردن خندق ها
- خاکریزی اطراف لوله‌های کارگذاشته شده در کانالها
- بار کردن کامیونها
- حمل بتن به محل قالب‌ها و بلند کردن و حمل مصالح ساختمانی
می‌توان به ماشین لودر انواع ملحقات نظیر برف‌روب ، کانال‌کن، لوله‌بر ، لوله‌گذار و جرثقیل و لیفتراک را نصب کرد و کاربردهای دیگری از آن گرفت.
انواع لودر
لودر ها بر اساس شکل ظاهری و کاربردشان دارای انواع گوناگون می‌باشند :
۱-لودر چرخ لاستیکی
این لودرها در اقسام خیلی بزرگ ساخته می‌شود چرخهای بزرگ لاستیکی به این نوع لودرها قدرت تحرک و سرعت فراوانی می‌بخشد این لودرها بر دو نوع معمولی و کمرشکن هستند . در لودرهای معمولی سیستم فرمان به وسیلهٔ فرمان و حرکت چرخ‌ها عمل می‌کند اما در نوع کمرشکن سیستم فرمان به وسیله دو جک هیدرولیکی عمل می‌نماید.
۲-لودر چرخ زنجیری
لودرهای چرخ زنجیری مانند لودرهای چرخ لاستیکی عمل می‌کنند با این تفاوت که فشار کمی که بر زمین وارد می‌کنند و باعث می‌شود که لودرهای با چرخ زنجیردار بتوانند در زمین‌هایی کار کنند که قابل استفاده برای لودرهای لاستیک دار نیستند
لودرهای زنجیردار قادر به حرکت بر روی سطحهای باشیب جانبی ۳۵٪می‌باشند در صورتی که این رقم برای لودر چرخ لاستیکی ۱۵٪ است همچنین لودر زنجیردار می‌تواند از شیب ۶۰٪ بالا برود در حالیکه این رقم برای لودر لاستیک دار به حدود ۳۰٪ محدود می‌شود ، سرعت لودر زنجیردار خیلی کمتر از لودر لاستیک دار میباشد .
۳-بکهو لودر
این ماشین آلات در واقع لودرهای کوچکی هستند که در پشت خود یک بیل مکانیکی دارند و برای کارهای سبک استفاده می‌شوند ، کلیه مشخصات عمومی آن‌ها مانند لودرها و بیل‌های مکانیکی است به دلیل دوکاره بودن این ماشین در بسیاری از پروژه‌های کوچک از این وسیله استفاده می‌شود بخصوص اگر پروژه مربوط به کندن خندق باشد.
همانطورکه گفته شد در بخش پشتی این ماشین یک بیل مکانیکی وجود دارد ، قدرت این بیل نیز بر اساس زاویه آن با زمین و شعاع عملکرد بازوها فرق می‌کند شرکت‌های سازنده بر اساس نوع ماشین آلات نمودارهایی مبنی بر قدرت بیل در حالات مختلف ارائه می‌دهند.
سایر مشخصات لودر
ظرفیت جام لودر به طریقی غیر از جام جرثقیل و دراگلاین تعیین می‌شود. ظرفیت اسمی جام در مورد لودر عملاً مساوی با حجم مواد حفاری کود شده (heaped volume) در جام لودر در نظر گرفتن استانداردهای مؤسسه Engineers (SAE) Society of Automotive است.
بار مجاز لودر در حین عملیات تحت استاندارد SAE بار مجاز لودر با چرخ لاستیکی در حین عملیات باید هیچگاه از ۵۰٪ بار استاتیک واژگونی در حالتی که در حال گردش کامل است تجاوز کند. این مقدار برای لودر با چرخ زنجیری ۳۵٪ بار استاتیک واژگونی میباشد. البته بار واژگونی را می‌توان با استفاده از سربار یا افزودن ملحقات به انتهای ماشین بالا برد و لذا مشاهده می‌شود که وزن ماشین هم علاوه بر قدرت بالا بردن بار در تعیین حجم جام مؤثر است
بزرگترین تولید کنندگان لودر :
- کوماتسو (Komatsu)
- هیوندای (Hyundai)
- نیوهلند (New Holland)
- هیتاچی (Hitachi)
- کاترپیلار (Caterpillar)
- دوسان (Doosan)
