تماس: ۶۶۶۸۱۷۶۰-۰۲۱ الی ۳
همه چیز در مورد کامیون
هرآنچه در مورد پیدایش کامیون از گذشته تا به امروز باید بدانید
پیدایش کامیون با پیشرفت جوامع و نیازمندی به وسیله‌ای جهت بارهای بیشتر به وجود آمد. ماشین‌هایی که در شکل‌های مختلف و توان‌های گوناگون امروزه در حال فعالیت هستند.
کامیون وسیله‌ای جهت حمل‌ونقل از نوع موتوری است که امروزه نقش اساسی در زندگی، ایجاد میکند. باتوجه‌به تفاوت‌هایی که در قدرت دارند، اما همه آنها از دو قسمت تشکیل شده‌اند. قسمت کابین و قسمت بار خودرو. یدک‌کش کامیون وظیفه حمل بار را برعهده دارد. این یدک کش‌ها در فرهنگ انگلیسی آمریکایی به اسم تراکتور نیز شناخته می‌شوند. بسیاری از افراد آنها را در دسته کامیون حساب می‌کنند.
کامیون‌ها از حیاتی‌ترین وسایل نقلیه در دنیای حمل‌ونقل و صنایع مختلف هستند. این خودروهای سنگین وظیفه جابجایی حجم بالای بار در مسافت‌های کوتاه و طولانی را دارند و به‌دلیل تنوع طراحی، قابلیت تطبیق با انواع مأموریت‌های عمرانی، لجستیکی، معدنی، ساختمانی و نظامی را دارند.
در این مقاله به‌طور جامع با ساختار، انواع، کاربردها و نکات کلیدی مربوط به کامیون آشنا می‌شویم.
کامیون چیست؟
کامیون یا Truck وسیله نقلیه‌ای است که برای حمل بارهای سنگین و حجیم طراحی شده است. این وسیله شامل:
- شاسی مقاوم
- موتور قدرتمند دیزلی یا گازسوز
- اتاق راننده
- بخش بار یا کشنده
است و معمولاً ظرفیت حمل بالای ۳.۵ تن دارد.
در سایزهای کوچک‌تر این تفاوت مکانیکی بسیار با ماشین‌های سواری و شهری کم است. تکنولوژی بعد از دهه ۱۹۶۰، غوغایی به پا کرد که نمود آن در بخش ماشین‌های سنگین و بین‌شهری بود.
پیدایش کامیون، سرآغازی برای ورود به دنیای موتورها
حقیقت این است، روزی موتور باعث خلق وسایل ۴ چرخ شد و بعد از آن ارتقای این وسیله، موجب پیشرفت در موتورها شد. امروزه در استفاده از موتورهای دیزلی در کامیون‌ها اصرار میشود. علت اصلی آن انرژی است که موتورهای دیزلی در مقایسه با موتورهای بنزینی دارند. یک پیروزی تمام‌عیار در برابر بنزین.
گفتن این مسئله نیز مهم است که در برخی از کامیون‌های شهری و سبک، بنزین به‌عنوان سوخت استفاده میشود.
توقف به همین دو نوع موتور ختم نمی‌شود، بلکه مسیر ادامه دارد. اولین جرقه‌ها در قرن ۲۱ زده شد، جایی که آلودگی زیست محیطی زنگ هشدار را برای جهانیان روشن کرد. انرژی جدید باید جایگزین شود. ورود موتورهای الکتریکی رؤیایی که به تحقق نزدیک است.
فقط تا سال ۲۰۲۷ زمان نیاز است تا بتوان انواع ناوگان کامیونی جهان از جمله کامیون‌های تجاری سبک با وزن ۳.۵ تن و کامیون‌های تجاری بزرگ با وزن بالای ۳.۵ تن را به این موتور تجهیز کرد. موتوری با آلودگی کمتر و قدرتی مشابه در خدمت شما است.
انواع کامیون از نظر کاربرد
| نوع کامیون | ویژگی و کاربرد |
|---|---|
| کامیون کمپرسی | تخلیه خودکار بار؛ مناسب برای حمل مصالح ساختمانی و عمرانی |
| کامیون باری مسقف | حمل بارهای قابل حفاظت در برابر باران و گردوغبار |
| تریلی (کامیون کشنده) | حمل کانتینر، ماشین‌آلات یا بارهای سنگین بین‌شهری |
| کامیون یخچالی | حمل مواد غذایی یا دارویی نیازمند دمای خاص |
| تانکر یا کامیون سوخت‌رسان | حمل مایعات مانند بنزین، گازوئیل، آب و شیر |
| کامیون میکسر بتن | مخلوط و انتقال بتن آماده |
| کامیون یدک‌کش (Flatbed) | حمل ماشین‌آلات و بارهای سنگین حجیم |
| کامیون زبالهبر | جمع‌آوری زباله‌های شهری و صنعتی |
اجزای اصلی کامیون
✅ موتور: معمولاً دیزلی، پرقدرت، با توان خروجی بالا
✅ شاسی (Frame): اسکلت فلزی با تحمل وزن بالا
✅ گیربکس: دستی یا اتومات با چندین دنده سنگین
✅ محور و اکسل‌ها: برای انتقال نیرو به چرخ‌ها
✅ ترمزها: سیستم‌های بادی، ABS، EBS
✅ کابین راننده: مجهز به صندلی ارگونومیک، تهویه، سیستم‌های ایمنی
واگن بخار، جد کامیون سنگین
کامیون‌ها با هر طرح و ظاهری، همگی یک ریشه مشترک دارند، این ریشه در حقیقت همان واگن بخار است.
واگنی که در سال ۱۷۶۹ و پس از کشف قدرت بخار و ساخت دیگ بخار به وجود آمد. تحولی که تا اواسط قرن ۱۹ به‌خاطر عدم احساس نیاز در بین دولت‌ها و مردم جدی گرفته نشد.
اولین نیمه تریلی یا همان تراکتور باری در ایستگاه راه‌آهن و در سال ۱۸۸۱ ساخته شد. واگن‌های بخار با جنگ جهانی اول، بازار جنگ به سمت سازندگان، اقبال نشان داد. اقبالی که ریشه‌های گوناگون داشت. اولین دلیل سرعت انتقال و دوم میزان بار از نظر کمی و کیفی بود که در مقابل امکانات آن زمان، فوق‌العاده محسوب می‌شد.
در جنگ همچنان کامیون به عرصه تکامل نرسیده بود و استفاده بسیار محدودی داشت. این موضوع بعد از جنگ با اعمال قوانین مالیاتی بر جاده‌ها، کمر اقتصاد واگن را شکست و آنها را در برابر کامیون‌ها بسیار ناکارآمد کرد. ورق برگشت و فرزند، مادر خود را کنار زد و باعث نابودی آن شد.
انقلابی به بزرگی به وسعت سوختن یک صنعت
کسی فکرش را نمی‌کرد که ساخته دست جوانی به نام کارل بنز در سال ۱۸۹۵ بتواند پایه ساز پیشرفتی عظیم در طی کمتر از ۴۰ سال در حوزه کامیون باشد تا جایی که واگن‌ها، قافیه را ببازند.
این ساخته همان فرایند احتراق داخلی موتور بود. احتراق داخلی یعنی ترکیب سوخت و هوا در داخل محفظه موتور و ایجاد انرژی برای موتور از داخل آن. یک منبع تمام ناشدنی. برعکس دیگ بخار با افت روبرو نمی‌شد و بسیاری از معایب آن را نداشت.
کارل پس از آن، اولین کامیون باری خود را ساخت، هرچند در ادامه بسیاری از این کامیون‌ها، به اتوبوس تبدیل شدند.
ساخت کامیون کارل باعث تحولی سریع در این صنعت شد. فقط ۵ سال زمان نیاز بود تا از فرانسه گرفته تا آمریکا، اقدام به ساخت این موتورها بکنند. موتورهایی که ۵ الی ۸ اسب بخار قدرت، استفاده از دو سیلندر جهت ورود هوا و خروج دود و ظرفیت حمل ۱.۵ الی ۲ تن را داشتند. در بعد از جنگ قابلیت استارت برقی و موتورهای ۴،۶و۸ سیلندر نیز به این حوزه اضافه شد.
کارل کار را تمام میکند!
موتور دیزلی کاملاً در وسایل نقلیه به غیر از کامیون کاملاً مرسوم شده بود، اما در کامیون نه. بازهم کارل دست به اقدام زد و کار نیمه‌تمام خود را تمام کرد. او که سابقه تولید کامیون‌های کوچک را داشت، خط تولید اولین کامیون دیزلی که به طور عمده مورد تولید قرار گرفت در سال ۱۹۲۳ ایجاد کرد. نواقصی به همراه نسخه اول بود که تا پایان جنگ جهانی اول، مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت و رفع ایراد شد.
سالیان سال برای پیشرفت!
بعد از جنگ جهانی، پیدایش کامیون رنگ و بوی تازه‌ای گرفته بود. صنایعی که علاقه‌مند به کنار گذاشتن روش‌های قدیمی بودند، جلو آمدند. ایالات متحده آمریکا و انگلستان در آن زمان از پیشروهای این صنعت بودند. یکی به‌خاطر وجود شغل پر رنگ چوب‌بری و دیگری به جهت کشورهای زیادی که تحت استعمار خود داشت.
آسیای شرقی، به‌خصوص هند بعد از خروج از استعمار، باتوجه‌به نو بودن این صنعت و وجود تکنولوژی در داخل کشور، توانست از قطب‌‌های جهان بشود.
افزایش امنیت و کارکرد بهتر چیزی بود که در این سال‌ها، کارخانجات به دنبال آن بودند.
قدرت در خدمت صنعت!
اگر به تاریخچه بسیاری از شرکت‌های کامیون سازی مراجعه کنید و دوران طلایی آنان را بخوانید، یک نکته جالب شما را حیرت زده خواهد کرد، رئیس جمهور، همان مدیر کارخانه است.
این اتفاق و گرفتن قدرت در دست، امکان اجرای هر پروژه‌ای را می‌داد. توسعه، ساخت و استفاده از همه پتانسیل‌های کشور، ۳ محور اصلی این حمایت‌ها بود.
جنگ جهانی دوم
یک جنگ دیگر و سفره ضیافتی برای شرکت‌های تأمین‌کننده، به‌خصوص کامیون سازان.
آغاز این دوره، مانند دفعه قبل نبود که شرکت‌ها در تحولات پیدایش کامیون باشند، بلکه برای آن لحظه شماری می‌کردند. رقابتی که هر کس آخر می‌شد، بایستی طعم تلخ واگذاری را می‌چشید.
این صنعت علاوه بر ساخت کامیون‌های سفارشی، در برخی پروژه‌ها مانند تجهیزات بمب‌افکن‌ها نیز وارد شدند. فروش فولاد و مواد اولیه به سایر کارخانه‌های تولیدی در حوزه تسلیحات از اقدامات بعدی شرکت‌های کامیون ساز بود.
در پایان جنگ، تنها این کامیون سازان بودند که با جیبی پر از پول، هر اقدامی که دوست داشتند، انجام دادند و رقبای کوچک‌تر خود را از بازی بیرون کردند.
قرن جدید، تلاش از صفر!
با ورود به سال ۲۰۰۰، تمامی شرکت‌های این حوزه، جهشی عظیم انجام دادند. تغییر در ساختار و کنترل‌پذیری در جهت افزایش رفاه سرنشینان انجام دادند. چیزهایی که تا به قبل از این دوره مرسوم نبود. تلاش برای رسیدن به این فاکتورها، تلاشی از نو را در صنعت کامیون سازی به‌خصوص در یدک‌کش کامیون پدید آورد.
تغییر رویکرد به دو علت پدید آمد. اول آنکه مردم، نگرش و تفکرشان تغییر کرد. دوم اینکه سازمان‌های جهانی و کشورها به دنبال وضعیت سلامت روحی و جسمی سالم‌تر در جامعه حرکت کردند.
این تلاش، باعث دسته بندی‌هایی در این سال‌ها شد که کامیون‌ها را از تقسیم بندی دوگانه وزنی خارج کرد و در قالب‌های گوناگون قرارداد. این دسته بندی‌ها در دو گروه اصلی بر اساس محور و وزن و کاربری تقسیم بندی می‌شوند.
بر اساس محور و وزن شامل ۵ نوع است که آنها را بیان می‌کنیم.
- کامیونت(خاور): کامیون‌هایی با دو محور و ۶ چرخ که جثه‌ای بزرگ‌تر از وانت دارند.
- جفت: کامیون‌هایی ۳ محوره و ۱۰ چرخی که به طور میانگین توانایی ۱۵ تن بار را دارند.
- کشنده (تریلی): ۱۸ چرخ‌ها که شامل دو قسمت هستند که با یک اتصال قسمت بار به کابین متصل میشود.
- کمرشکن: نوعی از تریلر با تفاوت در موتور است. در حمل و نقل‌هایی با بار سنگین از آنها استفاده میشود.
- بوژی کش: جهت انتقال و ترابری بارهای فوق سنگین، گاه تا ۱۰۰ تن استفاده می‌شوند.
بر اساس کاربرد به ۱۲ گروه که به بیان آنها می‌پردازیم تقسیم می‌شوند.
- کامیون اتاق‌دار: حداکثر ارتفاعی که می‌توان با خیال راحت و استقامت بالا در آن وسیله قرارداد، ۱.۵ متر است.
- کامیون لبه‌دار: حداکثر ارتفاعی که می‌توان با خیال راحت و استقامت بالا در آن وسیله قرارداد،۰.۸ متر است.
- کامیون تیغه دار: توسط یک تیغه، قسمت بار به دو قسمت از جهت طول تقسیم شده است.
- کامیون کفی: کامیونی بدون دیواره است.
- کامیون سقف‌دار: محفظه بار، پوشیده و محافظت شده است.
- کامیون یخچال‌دار: دارای یخچال برای حمل اجسام حساس به گرما است.
- کامیون تانکر: جهت انتقال مایعات استفاده میشود.
- کامیون مخلوط‌کن: کامیونی که قسمت بار برای اختلاط و میکس کردن استفاده میشود.
- کامیون کمپرسی: به دو گروه ون باری و لوری تقسیم شده که در هر دو، تخلیه توسط دستگاه کمپرس انجام خواهد شد.
- کشنده: وسیله‌ای که یک وسیله یدکی را به همراه خود به حرکت در میاورد و میکشد.
بررسی کامل کامیون ها در فیلتر مهدی
برندهای معروف تولیدکننده کامیون
| برند | کشور تولیدکننده | ویژگی‌ها |
|---|---|---|
| Mercedes-Benz | آلمان | دوام بالا، تکنولوژی پیشرفته |
| Volvo Trucks | سوئد | ایمنی بالا، مصرف سوخت بهینه |
| MAN | آلمان | قدرت کشش عالی، مناسب جاده‌های طولانی |
| Scania | سوئد | مناسب حمل سنگین، کابین راحت |
| Iveco | ایتالیا | قیمت مناسب، نگهداری آسان |
| FAW / SINOTRUK | چین | اقتصادی، مناسب پروژههای ساختمانی |
| کامیون بنز ۱۹۲۴ | مونتاژ ایران | پرکاربرد در ایران برای کار عمرانی و باربری |
کامیون‌ها در چه صنایعی استفاده می‌شوند؟
| صنعت/حوزه | نوع کامیون مورد استفاده |
|---|---|
| ساختمان‌سازی | کمپرسی، میکسر، فلتبد |
| معدن و راهسازی | دامپتراک، تانکر آب‌رسان، کشنده |
| کشاورزی | کامیون باری، یخچالی، تانکر کود مایع |
| صنایع غذایی | کامیون یخچالی، باری سبک |
| لجستیک و حمل‌ونقل | تریلی، باری مسقف، کشنده بینالمللی |
| خدمات شهری | زبالهبر، آتش‌نشانی، تانکر |
تفاوت کامیون با کشنده
- کامیون: به‌طور مستقل بار حمل میکند و بخشی به‌نام اتاق بار دارد.
- کشنده (تریلی): بدون اتاق بار، فقط برای کشیدن نیمتریلر یا یدک طراحی شده است. بیشتر در حمل‌ونقل بینالمللی استفاده میشود.
مجوزها و قوانین مربوط به رانندگی با کامیون
- گواهینامه پایه یکم برای رانندگی با کامیون‌های سنگین
- کارت هوشمند راننده و بارنامه دیجیتال برای فعالیت‌های بین‌شهری
- مقررات بارگیری، وزن مجاز، و ابعاد قانونی طبق استاندارد وزارت راه
- بیمه‌نامه شخص ثالث و بارنامه رسمی
نکات مهم در خرید کامیون
🔹 مشخص کردن نوع کاربری
🔹 توان موتور و نوع گیربکس
🔹 مصرف سوخت و هزینه نگهداری
🔹 خدمات پس از فروش و قطعات یدکی
🔹 مدل و سال ساخت
🔹 کیفیت کابین و امکانات ایمنی
نکات نگهداری و افزایش عمر کامیون
✅ تعویض منظم فیلتر روغن، هوا و سوخت
✅ بررسی منظم لاستیک‌ها، ترمزها و چراغ‌ها
✅ چک کردن سطح روغن موتور، هیدرولیک و گیربکس
✅ سرویس دوره‌ای طبق برنامه شرکت سازنده
✅ استفاده از قطعات اصلی برای جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی
جمع‌بندی
کامیون قلب تپنده صنایع حمل‌ونقل، راهسازی، عمرانی و خدمات شهری است. انتخاب درست، نگهداری اصولی و استفاده مناسب از کامیون می‌تواند نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها، افزایش ایمنی و بالا بردن راندمان کار ایفا کند. آشنایی با انواع کامیون، کاربردها و نکات فنی آن، برای هر راننده، مدیر حمل‌ونقل یا سرمایه‌گذار صنعتی ضروری است.
